Anatomia | jelito grube | odbytnica | odbyt
Brzeg odbytu = połączenie między enodermą (tkanką nabłonkową), a skórą (dalszy koniec kanału odbytowego).
Chirurgiczny kanał odbytu = końcowa część jelita rozszerzająca się od pierścienia odbytniczo-odbytowego do krawędzi odbytu.
Mesorectum = tkanka okołoodbytnicza złożona z tłuszczu, naczyń limfatycznych i naczyń krwionośnych – zawarta w granicach otrzewnej, trzewnej wewnątrz miednicy małej (rozszerzająca się na całą długość odbytnicy).
Odbyt = najniżej położony otwór przewodu pokarmowego.
Odbytnica = część odcinka przewodu pokarmowego rozciągającego się od połączenia odbytniczo-esiczego do pierścienia odbytowo-odbytniczego. Odbytnica utrzymuje stolec do chwili aktu defekacji.
Pierścień odbytniczo-odbytowy = namacalny pas mięśniowy najniższego piętra kanału odbytowego.
Połączenie odbytniczo-esicze = strefa leżąca na uwypukleniu kości krzyżowej, która zaczyna się rozbieżnością taśm okrężnicy i kończy się tam, gdzie taśmy łączą się przechodząc w ciągłą zewnętrzną podłużną warstwą mięśniową odbytnicy.
Śluzówkowe wypadnięcie odbytnicy = wysuwanie się błony śluzowej odbytnicy – do albo poza kanał odbytowy.
Wewnętrzne wypadanie odbytnicy = zarejestrowane na defekografii wgłobienie pełnej grubości ściany odbytnicy bez wysuwania się przez kanał odbytowy.
Wypadanie odbytnicy = obwodowe pełnej grubości wgłobienie ściany odbytnicy z wysuwaniem się poza kanał odbytowy.
Zwieracz odbytu = to grupa mięśni (ułożona pierścionowo) zapobiegająca samoistnemu wydostaniu się kału z odbytu.
Fizjologia proktologiczna | definicje
Ciśnienie w odbycie = strefa wysokich ciśnień jest na długości kanału odbytowego ze spoczynkowym ciśnieniem mniejszym przynajmniej o 30% niż najwyższe ciśnienie w odbytnicy. Ciśnienie spoczynkowe, to ciśnienie w strefie wysokich ciśnień w spoczynku po okresie stabilizacji. Średnie cięnienie, to średnia spoczynkowych ciśnień zarejestrowanych w strefie wysokich ciśnień. Maksymalne spontaniczne ciśnienie, to najwyższe ciśnienie zarejestrowane powyżej linii zerowej na jakimkolwiek poziomie kanału odbytowego podczas maksymalnego wysiłku zaciskania zwieracza odbytu przez pacjenta. Ciśnienie wyciskania, to wzrost ciśnienia powyżej ciśnienia spoczynkowego – wartość ta jest obliczona różnicą pomiędzy maksymalnym ciśnieniem spontanicznym, a ciśnieniem spoczynkowym na tym samym poziomie kanału odbytowego. Próba kaszlowa, to wzrost ciśnienia powyżej ciśnienia spoczynkowego po kaszlu (jego wartość jest obliczana podczas kaszlu różnicą między maksymalnym ciśnieniem zarejestrowanym w trakcie kaszlu, a ciśnieniem spoczynkowym w kanale odbytowym). Wytrzymałość zwieracza jest to okres czasu, przez który pacjent może utrzymać ciśnienie wyciskania powyżej ciśnienia spoczynkowego.
Czucie odbytowe = czucie mierzone elektrowrażliwością śluzówki kanału odbytowego. Jest ono odzwierciedleniem komponenty somatycznej czucia nerwu sromowego. Bez czucia odbytowego nie kontrolujemy aktu defekacji.
Defekografia = dynamiczny test fluoroskopowy wykonany z użyciem kontrastu. Test stosowany w badaniu anatomii i czynności odbytnicy oraz przepony miednicznej podczas defekacji.
Defekografia z potrójnym kontrastem = standardowa defekografia z podaniem kontrastu do jelita cienkiego i pochwy.
Elektromiografia = rejestruje zmiany (spoczynkowo-czynnościowe) mięśnia zwieracza zewnętrznego odbytu i mięśni dźwigaczy odbytu.
Kąt odbytowo – odbytniczy = kąt proktograficzny, pomiędzy osią środkową podłużną odbytnicy, a kanałem odbytowym. Wartości prawidłowe rozwarcia jego ramion w spoczynku wahają się od 90 do 110°.
Obniżenie krocza = jest związane z natężeniem ruchów przepony miednicy w kierunku doogonowym. Klinicznie mierzone ustawieniem krawędzi odbytu w stosunku do płaszczyzny guzowatości kulszowych w spoczynku i podczas maksymalnego naprężenia. Na defekografii jest wyrażone różnicą pomiędzy położeniem połączenia odbytniczo-odbytowego w spoczynku i podczas maksymalnego naprężenia (parcia). Prawidłowe wartości są <2cm.
Odruch wstrzymujący odbytnicy = przejściowe zmniejszenie nacisku (napierania) stanowiące 25% podstawowego ciśnienia (nacisku) w odpowiedzi na szybkie wypełnianie balonu w odbytnicy, z późniejszym powrotem do stanu przed aplikacją balonu.
Pomiary czucia odbytnicy = ocena czucia odbytniczego, wykonywana przy pomocy balonu umieszczonego powyżej pierścienia odbytniczo-odbytowego. Balon jest stopniowo wypełniany powietrzem. Progowe czucie w odbytnicy jest spostrzegane przez pacjenta przy minimum objętości zawartej w odbytnicy. Bodziec czuciowy jest skojarzony początkowo z bodźcem defekacji. Maksymalnie tolerowana objętość jest objętością, przy której pacjent cierpliwie doświadcza niewygody i ma ogromną potrzebę defekacji.
Utajona czynność nerwu sromowego = pomiar czasu od pobudzenia nerwu sromowego w okolicy kulszowej kręgosłupa do odpowiedzi zewnętrznego mięśnia zwieracza odbytu. Prawidłowa ukryta graniczna czynność motoryczna nerwu sromowego jest <2,2 ms.
Test wydalenia balonu = mierzy zdolność pacjenta (tu siłę parcia na odbyt) do wydalenia balonu (50-60 ml) wypełnionego wodą.
Zgodność odbytnicza = mierzona zmianą ciśnienia w odpowiedzi na zmiany objętości balona wypełnionego wodą lub powietrzem umieszczonego w odbytnicy.
Rak odbytnicy | definicje chirurgiczne
Bliższy brzeg resekcji = część zresekowanego (wyciętego) obszaru wolnego od guza, ale położonego najbliżej guza.
Całkowite wycięcie mesorektum = całkowite wycięcie trzewnych tkanek okołoodbytniczych do poziomu mięśni dźwigaczy odbytu.
Dalszy brzeg resekcji = chirurgiczny dalszy margines = część zresekowanego obszaru jelita zdecydowanie wolna od zmian guzowatych, ale położona dalej od guza i mierzona po odcięciu.
Lokalizacja guza w odbytnicy = odległość od krawędzi odbytu do najniższego marginesu guza w odbytnicy mierzona sztywnym proktosigmoidoskopem (wziernikiem). Opis powinien zawierać obszar zajmowany przez guz.
Niska przednia resekcja odbytnicy = resekcja okrężniczo-odbytnicza z zespoleniem zewnątrzotrzewnowym okrężnicy z odbytnicą. Niska przednia resekcja odbytnicy z zespoleniem okrężniczo-odbytowym jest resekcją okrężniczo-odbytniczą z zespoleniem okrężnicy z obwodem kanału odbytowego.
Niskie podwiązanie tętnicy krezkowej dolnej = podwiązanie dalszej części dolnej tętnicy krezkowej przy rozgałęzieniu lewej tętnicy okrężniczej.
Obwodowy margines = najmniejsza odległość pomiędzy promieniem zasięgu guza i obwodowym brzegiem resekcji ocenianej mikroskopowo.
Patologiczny dalszy margines = część zresekowanego jelita położona dystalnie (dalej) od guza i wolna od zmian.
Przednia resekcja = wysoka przednia resekcja odbytnicy jest to wycięcie okrężniczo-odbytnicza z zespoleniem śródotrzewnowym okrężnicy z odbytnicą.
Radykalna lymfadenektomia = całkowite usunięcie węzłów chłonnych rozpoczynające się poniżej dwunastnicy i rozszerzające się w kierunku kości ogonowej z włączeniem przydankowej powierzchni aorty i żyły głównej dolnej (moczowody zaznaczają boczny zasięg wycięcia w brzuchu i miednicy) z podwiązaniem żyły krezkowej dolnej poniżej dwunastnicy i tętnicy krezkowej dolnej przy aorcie. Limfadenektomia rozszerzona jest poza aortalnokawalne rozwidlenie, włączając w to tkankę tłuszczową i tkankę limfatyczną wzdłuż zewnętrznych i wewnętrznych naczyń biodrowych, górnych pęcherzowych, górnych pośladkowych i tętnic zasłonowych, jak również i otworu zasłonowego. odbytnica jest w pełni zmobilizowana do dźwigaczy odbytu i jest wycięta z bocznymi więzadłami i jego całym mesorectum.
Resekcja brzuszno-kroczowa = jest to całkowite wycięcie odbytnicy i odbytu przez połączenie dostępu brzusznego i kroczowego.
Rozległa operacja miednicy z usunięciem węzłów chłonnych = wycięcie w całości w jednym bloku odbytnicy i mesorectum z włączeniem węzłów chłonnych od kości ogonowej do rozwidlenia aorty łącznie z węzłami tętnic i żył biodrowych wspólnych i biodrowych wewnętrznych oraz środkowych ramion odbytniczych.
Specyficzne wycięcie mesorektum = dokładne prostopadłe i obwodowe wycięcie mesorektum odpowiednio do poziomu dalszego brzegu resekcji.
Wysokie podwiązanie tętnicy krezkowej dolnej = podwiązanie tętnicy krezkowej dolnej przy aorcie.